Mevlana Hangi Cemaat? Mizahla Yoğrulmuş Bir Cevabın Peşinde
Bazı sorular vardır ki, cevabını bildiğimizi zannederiz ama aslında mesele çok daha derindedir. “Mevlana hangi cemaat?” sorusu da onlardan biri. Bir yanda erkeklerin stratejik düşünme çabasıyla “Belli ki bir yapının lideridir!” yaklaşımı, diğer yanda kadınların empatik sezgileriyle “O zaten herkesin kalbine hitap eden biri!” yorumu… Gelin bu soruyu ciddi olmadan ama ciddiyetle, gülerek ama öğrenerek ele alalım.
“Cemaat” Kavramını Biraz Gülerek Anlayalım
Önce şu “cemaat” meselesini bir çözelim. Günümüzde bu kelime genellikle belirli dini grupları çağrıştırsa da, tarih boyunca “cemaat” aslında bir inanç, düşünce veya yaşam biçimi etrafında toplanan topluluk anlamına gelmiştir. Yani sabah kahvesi içmeden konuşamayanlar da bir kahve cemaatidir, maç izlerken bağırmadan duramayanlar da tribün cemaatidir.
Peki Mevlana? O, ne bir tarikata bağlıydı ne de bir grubun lideri oldu. Onun yolu, Mevlevilik adını alan bir düşünce ve yaşam biçimine dönüştü ama bu, günümüz anlamıyla bir “cemaat” değil, evrensel bir sevgi ve bilgelik hareketidir.
Mevlana’nın “Cemaat”i: İnsanlık Kulübü
13. yüzyılda yaşayan Mevlana Celaleddin-i Rumi, bugünkü anlamıyla bir cemaat kurmadı çünkü onun mesajı sınırları aşacak kadar genişti. “Gel, ne olursan ol yine gel” derken aslında herkesi içine alan bir insanlık kulübü kurmuş oldu. Burada üye kartı yok, giriş şartı yok, sadece sevgiyle yaklaşmak yeterli.
Bu noktada erkeklerin çözüm odaklı bakış açısı devreye girer: “Tamam da, sonuçta bir grubun içinde değil mi?” Cevap net: Hayır. Mevlana’nın öğretileri elbette Mevlevilik olarak sistemleşti ama bu bir “cemaat” değil, bir felsefe, bir yaşam yoludur. Kadınların empatik yaklaşımıyla söyleyecek olursak: “Mevlana’nın yolu bir çatı değil, bir gökyüzü gibi; herkesin altında yer bulabileceği kadar geniş.”
Mevlevilik: Dönen Dervişlerin Devrimci Felsefesi
Mevlevilik denilince çoğumuzun aklına dönen dervişler gelir. Ama mesele sadece estetik bir sema gösterisinden ibaret değildir. Mevlevilik, insanın iç yolculuğunu anlatır: nefsini tanımayı, sevgiyi merkez almayı ve tüm varoluşa saygı duymayı öğretir. Yani bir “cemaatin kuralları” değil, bir “yolculuğun durakları”dır.
Bunu mizahi bir dille özetlemek gerekirse: Eğer Mevlana bir cemaat kursaydı, haftalık toplantıların gündemi şöyle olurdu:
- 1. Madde: Herkesi sevelim. (Zorunlu değil, ama önerilir.)
- 2. Madde: Kalbi kıran birini görünce hemen yanına gidip çay ısmarlayalım.
- 3. Madde: Kendini beğenen nefsimizi biraz tokatlayalım, sonra affedelim.
Kısacası, bu “cemaat”in tek kuralı sevgi ve hoşgörü olurdu. Üstelik üyelik aidatı da bir gülümseme ve içtenlikten ibaret!
Erkek ve Kadın Yaklaşımlarıyla Mevlana’ya Mizahi Bir Bakış
Erkeklerin stratejik aklıyla baktığınızda Mevlana’nın öğretisi bir “sistem” gibi görünür: bir yöntem, bir yol haritası, bir çözüm rehberi… Kadınların empatik sezgisiyle baktığınızda ise bir “kalp dili”dir: içe dokunan, anlam arayan ve birleştiren bir güç. Gerçekte ise ikisi de haklıdır çünkü Mevlana hem akla hem kalbe hitap eder. O, çözümle duyguyu, stratejiyle sevgiyi birleştirir.
“Mevlana Hangi Cemaat?” Sorusu Neden Yanlış Bir Soru?
Çünkü Mevlana bir grubun değil, bir insanlık fikrinin temsilcisidir. Onun yolu, belirli bir inanca veya kuruma bağlı değildir. O yüzden bu sorunun en doğru cevabı aslında bir sorudur: “İnsanlığı sevgiyle kucaklayan biri, gerçekten bir cemaate ait olabilir mi?”
Belki de Mevlana’nın en büyük mesajı tam da buradadır: Etiketlerden bağımsız olmak. O, insan olmanın en saf halini anlatır; sınırları kaldırır, farklılıkları buluşturur. Kimin nereden geldiği önemli değildir; önemli olan, sevgiyle nereye gittiğidir.
Senin Cemaatin Hangisi?
Şimdi sıra sende! Kendine şu soruyu sor: Benim “cemaatim” sevgiyi çoğaltan bir topluluk mu, yoksa sınırlar çizen bir yapı mı? Yorumlarda düşüncelerini paylaş, çünkü bu sohbet ne kadar zenginleşirse, Mevlana’nın yolu da o kadar genişler. 😉